Paradontoza często rozwija się bardzo dyskretnie, a właściwa diagnoza możliwa jest tylko podczas konsultacji stomatologicznej. Właśnie dlatego tak ważne jest dbanie o regularne wizyty w gabinecie dentystycznym. Czym jednak jest paradontoza, jakie są jej objawy i jak przebiega leczenie?
Przyzębie
Na początek warto wspomnieć o przyzębiu, czyli tkankach okalających ząb i odpowiadających za utrzymanie go w kości. W skład przyzębia wchodzą dziąsła, kość gąbczasta wyrostka zębodołowego szczęki i żuchwy, a także cement korzeniowy oraz więzadła mocujące ząb w zębodole. W przypadku stanu zapalnego tkanki stanowiące oparcie niszczeją, w rezultacie dochodzi do osłabienia umocowania zęba, a nawet do jego utraty.
Czym jest paradontoza?
Paradontoza to bakteryjny stan zapalny dziąseł, który prowadzi do niszczenia tkanek miękkich i kości. Nieleczona może skutkować utratą zębów, a nawet nieść bardziej poważne konsekwencje. O ile obecnie w uprzemysłowionych krajach zapadalność na próchnicę jest coraz mniejsza dzięki profilaktyce prowadzonej na szeroką skalę, inaczej jest w przypadku paradontozy. Choć jest to zjawisko bardzo powszechne i niebezpieczne dla zębów, problem na ogół się lekceważy. Tymczasem częstość występowania choroby przyzębia jest tak duża, że paradontoza zaliczana jest do chorób społecznych. W Polsce niemal połowa dorosłych cierpi na różnego typy problemy związane z tkankami przyzębia. Nie lepiej jest w przypadku dzieci i młodzieży – szacunkowo z takimi schorzeniami zmaga się aż 40% z nich.
Przyczyny paradontozy
Do głównych przyczyn chorób przyzębia należy niedostateczna albo nieprawidłowa higiena jamy ustnej. Czasami bywa bowiem, że pacjent myje zęby regularnie, ale stosuje złą technikę albo też używa tradycyjnej szczoteczki, która nie jest w stanie dotrzeć do miejsc rozwijającego się stanu zapalnego. Warto więc pamiętać, że paradontoza nie dotyczy tylko osób zapominających o regularnym myciu zębów, ale może dotykać także ludzi dbających o higienę jamy ustnej. Ryzyko wystąpienia paradontozy zwiększają wady zgryzu oraz uwarunkowania genetyczne, które sprzyjają reakcji przyzębia na płytkę nazębną i kamień, a tym samym proces zapalny przyspiesza.
Przyczyn chorób dziąseł jest naprawdę wiele, ale należą do nich przede wszystkim takie czynniki jak niewłaściwa higiena, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu czy niewłaściwa dieta uboga w witaminy oraz minerały. Ryzyko paradontozy wzrasta także w przypadku występowania innych chorób współistniejących takich jak cukrzyca i zaburzenia metaboliczne, obniżona odporność organizmu czy choroby opierające się na zaburzeniach odżywiania, a więc anoreksja i bulimia. Paradontoza niekiedy związana jest także z gromadzeniem się na zębach osadu czy kamienia nazębnego, a także występowania wahań hormonalnych towarzyszących menstruacji, ciąży czy menopauzie.
Objawy paradontozy
Początkowe stadium paradontozy przebiega praktycznie bezobjawowo, dlatego tym bardziej warto być wyczulonym na kilka podstawowych sygnałów do których należy:
- krwawienie z dziąseł – nawet to sporadyczne;
- obrzęk i rozrost dziąseł;
- nadwrażliwość na niską i wysoką temperaturę;
- obniżenie linii dziąseł;
- nieprzyjemny zapach i posmak w jamie ustnej.
Każdy objaw ma znaczenie
Wymienione symptomy bardzo często bagatelizowane są przez pacjentów, którzy do stomatologa zgłaszają się zbyt późno, niekiedy dopiero w chwili, gdy ząb z pozoru zdrowy rusza się albo gdy na dziąśle rozwinie się ropień. Chorobę na ogół zwiastuje zapalenie dziąseł, które spowodowane jest nawarstwianiem się płytki bakteryjnej oraz nagromadzeniem kamienia nazębnego. Z upływem czasu dziąsła odsłaniają korzenie zębów, powstają głębokie kieszonki, a w nich gromadzą się bakterie i resztki pokarmowe. Substancje wydzielane w procesie zapalnym mają natomiast właściwości toksyczne i niszczące, a tym samym powodują degenerację kości i rozpuszczają ją. Kieszonki dziąsłowe pogłębiają się i ropieją, linia dziąseł natomiast przesuwa się, coraz bardziej odsłaniając szyjki zębowe. W rezultacie dochodzi do osłabienia struktury kostnej, rozchwiania zębów, a w dalszej kolejności i do ich wypadania.
Diagnostyka
Pierwszym krokiem jest oczywiście zdiagnozowanie stopnia zaawansowania paradontozy. Umożliwia ona wczesne rozpoznanie choroby, minimalizację ryzyka powstawania paradontozy i kontrolowanie przebiegu terapii w przypadkach zaawansowanych. Do diagnostyki wykorzystywane są badania cyfrowe sondą periodontologiczną oraz diagnostyka RTG czy oględziny przez doświadczonego specjalisty w tym zakresie.
Higiena
Przy leczeniu paradontozy ogromne znaczenia ma higiena. Wczesne stadia choroby leczy się bowiem metodami zachowawczymi. Pacjent w pierwszej kolejności przechodzi więc zabieg profesjonalnej higienizacji który polega na usunięciu kamienia i płytki nazębnej oraz wypolerowania powierzchni zębów w celu zabezpieczenia ich przed nadwrażliwością czy szybkim pojawianiem się osadu. W dalszej kolejności lekarz lub higienistka stomatologiczna powinna wydać instrukcje, jak dokładnie myć i troszczyć się o zęby, by zminimalizować ryzyko nawrotów.
Leczenie
W przypadkach zaawansowanych nie obejdzie się bez pomocy doświadczonego lekarza, który powie, jak pozbyć się szkodliwej flory bakteryjnej, postara się przywrócić równowagę w kieszonkach dziąsłowych czy też spowoduje pojawienie się nowego przyczepu dziąsłowego. W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna i przeprowadzenie zabiegów takich jak kiretaż, gingiwektomia czy nawet operacja płatowa. Możliwe jest także wykonanie korekty chirurgicznej dziąsła czy zastosowanie preparatów, które mają za zadanie wspomóc regenerację utraconej kości i tkanek przyzębia.
Tekst powstał przy udziale firmy Candeo.